W dzisiejszym odcinku kontynuuje. temat High Need Babies czyli dzieci wysoko wrażliwych. Dowiesz się:📌 Jakie wyzwania niesie za sobą wychowywanie dziecka wy
Twoje dziecko jest nadwrażliwe, możesz opisać je jako nieśmiałe albo emocjonalne lub lękowe? A być może najlepiej opisuje je psycholog Elaine Aron? „Osoby wysoko wrażliwe wszystko przetwarzają głębiej. Szukają relacji pomiędzy wszystkim, co postrzegają, przeszłymi doświadczeniami lub analogicznymi obiektami. Robią to niezależnie od tego, czy zdają sobie z tego sprawę, czy nie.” Naukowcy przez długi czas zastanawiali się, czy to, że niektóre osoby są bardziej wrażliwe niż inne wiąże się z genami czy ze środowiskiem. Wygląda, że najnowsze badanie przeprowadzone w Queen Mary University of London i Kings College London pozwala odpowiedzieć na to pytanie. Michael Pluess, profesor psychologii rozwoju na Queen Mary University of London i kierownik badania, powiedział: „Wrażliwość, jako podstawowa ludzka cecha jest czymś, co łączy nas wszystkich. Ale różnimy się tym, jak wpływają na nas nasze doświadczenia. Naukowcy zawsze uważali, że istnieje genetyczna podstawa wrażliwości, ale po raz pierwszy byliśmy w stanie oszacować, w jakim stopniu jest ona przekazywana genetycznie”. Przebadano 2800 siedemnastoletnich bliźniąt (w tym około 1000 jednojajowych), aby zobaczyć, jak silnie wpłynęły na nie pozytywne lub negatywne doświadczenia. Celem było sprawdzenie, jak wiele różnic we wrażliwości można wyjaśnić czynnikami genetycznymi, a ile związanych jest ze środowiskiem lub wychowaniem. Z badań jasno wynika, że w 47 procentach nasz stopień wrażliwości jest uwarunkowany genetycznie, a 53 procent mają na niego wpływ czynniki środowiskowe. Dr Elham Assary, współbadacz powiedział: „Jeśli dziecko jest bardziej wrażliwe na negatywne doświadczenia, może się zdarzyć, że łatwiej będzie się stresować i odczuwać lęk w trudnych sytuacjach. Z drugiej strony, jeśli dziecko jest bardziej wrażliwe na pozytywne doświadczenia, może być tak, że będzie czerpać większe korzyści z interwencji psychologicznych w szkole”. Profesor Pluess uważa, że odkrycia mogą pomóc nam w zrozumieniu i radzeniu sobie z wrażliwością w nas samych i innych. „Ponieważ teraz wiemy, że wrażliwość wynika zarówno z biologii, jak i środowiska, ważne jest, aby ludzie uznawali ją za ważną część tego, kim są i uważali ją za siłę, nie tylko jako słabość”. Co to jest wrażliwość emocjonalna? Wrażliwość emocjonalna oznacza łatwość lub trudność, z jaką twoje dziecko reaguje emocjonalnie na różne sytuacje. Stopień wrażliwości emocjonalnej jest nieodłączną częścią jego temperamentu. Niektóre dzieci są bardzo wyczulone na własne uczucia i bardzo głęboko odczuwają różne rzeczy. Ale są też dzieci, które bardzo silnie dostrajają się do emocji otoczenia. Wszystkie są pełne empatii i troski. Często zadają wnikliwe pytania i mają analityczny oraz kreatywny umysł. Jednocześnie świat „czują” o wiele mocniej. Bardzo wrażliwe dzieciwykrywają subtelne zapachy, zauważają mnóstwo szczegółów, niektóre potrawy wydają się im zbyt aromatyczne, a ubrania zbyt szorstkie. Nawet kiedy są szczęśliwe, mogą nie chcieć brać udziału w zajęciach grupowych, odmawiać wyjazdu na kolonie i występów w szkole. Często przejmują emocje ludzi wokół nich i szybko mogą czuć się przemęczone ilością bodźców, na które ich koledzy nie zwróciliby uwagi. Dlatego też są podatne na nagłe napady złości lub załamania emocjonalne. Najczęściej w takich sytuacjach dostają etykietę „nieśmiałych”, „dziwnych”, „przewrażliwionych” lub „nieelastycznych”. Co musisz wiedzieć o wysoko wrażliwych dzieciach? Psychoterapeutka i badaczka wysokiej wrażliwości Elaine Aron sugeruje, że osoby wysoko wrażliwe mają 4 współwystępujące cechy: głębokie przetwarzanie, łatwość ulegania przestymulowaniu, reaktywność emocjonalną połączoną z dużą empatią, wyczulenie na subtelne bodźce. Jak manifestuje się głębokie przetwarzanie u dziecka? Często o takich dzieciach myślimy jako o refleksyjnych, analitycznych, nad wiek rozwiniętych. To one zadają głębokie pytania, używają bogatego słownictwa, dzielą się zaskakującymi spostrzeżeniami, a ich poczucie humoru jest błyskotliwe. Jednocześnie podejmowanie decyzji sprawia im trudność, bo rozważają zbyt wiele możliwości. Również wchodzenie w nowe sytuacje i poznawanie osób często wywołują w nich dyskomfort, ponieważ potrzebują czasu, żeby się przyjrzeć i ocenić, czy są gotowe na nowe relacje. Łatwość ulegania przestymulowaniu związana jest z tym, że twoje dziecko dużo silniej doświadcza bodźców zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. A ponieważ dzieci są na etapie intensywnej obserwacji, przetwarzania informacji i nauki, to nawet te mniej wrażliwe czasem bywają zmęczone i zestresowane. U dzieci wysoko wrażliwych przebodźcowanie następuje szybciej, bo dużo głębiej i szczerzej analizują każdą sytuację. W efekcie dochodzi do załamań emocjonalnych, które manifestują się w różny sposób: bezsennością, płaczem, nadmiernym pobudzeniem, wycofaniem. W 2012 roku psycholog i terapeutka systemowa Friederike Gerstenberg przeprowadziła badanie, w którym porównała reakcje osób wrażliwych i niewrażliwych podczas wykonywania trudnego zadania percepcyjnego. I chociaż osoby wrażliwe wykonały pracę dokładnie i szybciej, to po zakończeniu były nieporównanie bardziej zestresowane niż reszta uczestników. źródło Kolejną cechą, którą możesz zaobserwować jest reaktywność emocjonalna połączona z dużą empatią. Takie dzieci chciałyby przytulić cały świat. Rozpaczają nad cierpieniem zwierząt, przeżywają, kiedy widzą, że coś nam dolega, potrafią nagle wybuchnąć płaczem, dbają o uczucia innych ludzi, przeżywają swoje błędy i oceniają się krytycznie. Z badań wiemy, że silnie reagują zarówno na pozytywne, jak i negatywne doświadczenia. Jest to związane nie tylko z głębokim przetwarzaniem, ale również z ich wyczuleniem na subtelne bodźce. Wrażliwe dziecko zauważa nawet drobne zmiany w otoczeniu, wyczulone jest też na ton głosu, gestykulację. Jako pierwsze poczuje „dziwne zapachy”, usłyszy najcichsze dźwięki. Wyprawa do kina może je przerażać ze względu na głośność i dużą liczbę osób, czasem nawet dźwięk wodospadu może powodować u niego niepokój. Jak możesz pomóc wysoko wrażliwemu dziecku? W 1995 roku profesor pediatrii i psychiatrii W. Thomas Boyce i jego współpracownicy przeprowadzili badanie, które pokazało, że dzieci wysoko wrażliwe, jeśli są wychowywane w stresującym środowisku, dużo częściej chorują i doznają urazów. Natomiast jeśli środowisko domowe jest stabilne i przewidywalne, doznają urazów rzadziej niż ich rówieśnicy. Boyce wysoko reaktywne dzieci nazywa orchideami, które potrzebują dbałości, by móc pięknie rozkwitnąć, dzieci niereaktywne nazywa mleczami, które potrafią się cudownie rozwijać w każdych warunkach i radzić sobie ze wszystkimi niedogodnościami. Profesor Boyce sugeruje, że od naszej postawy zależy, czy wrażliwość dziecka stanie się problemem czy potencjałem, który można wykorzystać, żeby rozkwitł. Pierwsze, co możemy zrobić to zaakceptować temperament dziecka. Pamiętać też, że ono szczególnie potrzebuje rutyny i przewidywalności oraz poczucia, że jest kochane bezwarunkowo. Jest jeszcze jedna ważna rzecz, o której mówi lekarz: „Myślę, że jest to prawdopodobnie najtrudniejsze zadanie rodzicielskie w wychowywaniu dziecka-orchidei. Rodzice muszą balansować na bardzo cienkiej linii, z jednej strony nie doprowadzając do sytuacji, które naprawdę przytłaczają dziecko i wywołują w nim wielki lęk, a z drugiej strony nie chroniąc ich całkowicie przed doświadczeniami, które nauczą je opanować tego rodzaju przerażające sytuacje”. Czyli co konkretnie możesz zrobić, żeby wesprzeć swoje wysoko wrażliwe dziecko? Zrozum, że wrażliwość emocjonalna jest częścią wrodzonego temperamentu twoich dzieci. Unikaj negatywnych etykiet. Nie mów dziecku, że jest beksą, histerykiem, samolubem, egoistą itd. Zamiast tego pozytywnych słów, takich jak „bardziej wrażliwy”, „czuły”, „empatyczny”. Zacznij myśleć o wrażliwości swojego dziecka jak o szczególnym darze, możliwości, potencjale. Staraj się zrozumieć intensywne reakcje i zachowania, które mogą wydawać ci się trudne. Nie zawstydzaj dziecka za to, kim jest. Naucz dziecko i siebie nazywania emocji tak, żeby potrafiło opowiadać i odpowiednio wyrażać swoje uczucia. Codzienne sytuacje, oglądanie filmu, wspólne czytanie książki lub spacer mogą być świetną okazją do dzielenia się swoimi uczuciami i pomaganiu dziecku w rozpoznawaniu własnych uczuć i reakcji. Przypatrz się sobie i sprawdź, w jaki sposób możesz dopasować się do potrzeb swojego dziecka i opracuj strategie, które pomogą wam we wzajemnym zrozumieniu. Jeśli masz więcej niż jedno dziecko, nie porównuj. Sprawdź również potrzeby każdego z nich. Może być tak, że np. twoje żarty dla jednego z nich będą świetną zabawą, a dla wysoko reaktywnego czymś, co sprawi mu przykrość. Wrażliwe dzieci potrzebują dużej zachęty. Doceniaj starania, nawet jeśli nie od razu kończą się sukcesem. Tylko upewnij się, że to zasłużona pochwała. Dzieci chwalone bez względu na to, co robią, często mają niższą samoocenę niż te, które są chwalone za konkretne działania. Upewnij dziecko, że wszystkie emocje są w porządku. Nie ma dobrych i złych. Każda z nich jest po prostu informacją. Złość pokazuje, że jakieś nasze granice zostały przekroczone, lęk podpowiada, że może nie czujemy się dostatecznie silni, odważni, itd. Kiedy dziecko nauczy się rozpoznawać i nazywać emocje, można mu będzie podsuwać odpowiednie narzędzia, które pozwolą przekształcać je na konstruktywne zachowania. Uszanuj potrzebę wyciszenia. Jak wiesz dzieci wysoko reaktywne dużo szybciej reagują i się wzbudzają oraz wypalają emocjonalnie. Dlatego jeśli widzisz, ze potrzebują odpoczynku, pobycia samotnie – pozwól na to. Pozwól dziecku mówić nie. Zobacz jak często my dorośli dajemy sobie prawo do mówienia „nie” i jak rzadko udzielamy go dzieciom. Oczywiście są sytuacje, gdzie bez wątpienia powinniśmy mieć decydujący głos, jednak jeśli dziecko mówi, że nie chce pójść na urodziny do kolegi, nie podziela naszego entuzjazmu, żeby wyjechać na obóz czy wystąpić w przedstawieniu, to po prostu uznaj jego potrzebę. Bądź cierpliwa/y. Pamiętaj, że twoje dziecko wnikliwie przetwarza informacje, dlatego potrzebuje więcej czasu, żeby odnieść się do propozycji czy sytuacji. Głęboko się nad nimi zastanawiając, analizując problem pod wieloma różnymi kątami i łącząc je z większym obrazem. Nie zapominaj mówić dziecku, że „świat potrzebuje wyjątkowych ludzi, takich jak ty”. Przecież zapewne nie masz wątpliwości, że empatia, słuchanie i zrozumienie to wspaniałe cechy, a wrażliwe dzieci mogą być również wyjątkowo analityczne i kreatywne. Dlatego upewnij dziecko, że chociaż jego temperament może dla niego być wyzwaniem, to jego wrażliwość jest prawdziwym darem. Warto wspierać te dzieci z takim osobistym przekonaniem, że każde dziecko, również to wysoko wrażliwe, stara się robić to, co robi, najlepiej jak potrafi. Literatura: Elaine Aron. Wysoko wrażliwe dziecko. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Sopot 2017. Thomas Boyce. Dziecko orchidea czy mlecz. Jak wspierać wrażliwe dzieci.Dziecko wysoko wrażliwe to wyzwanie współczesnej edukacji i współczesnego rodzicielstwa. Naukowe badania pozwalają nam rozumieć więcej i wiedzieć więcej, dzięki czemu to, co przyjmowane było na karb “przesady”, “marudzenia” czy “błędów wychowawczych”, dziś ma swoje biologiczne uzasadnienie i powinno stanowić podstawę do wyboru oddziaływań wychowawczych, jakie kierujemy do naszego dziecka. Dziecko wysoko wrażliwe a świadomość społeczna Wysoko wrażliwe dziecko stanowi fakt. Tak samo jak społeczeństwo potrzebowało czasu, aby zrozumieć, że dysleksja to nie lenistwo, że zaburzenia integracji sensorycznej to nie marudność, tak samo świat – polski parenting i polska pedagogika – potrzebują czasu i bodźca, by zrozumieć, że wysoko wrażliwe dziecko funkcjonuje inaczej. Wymaga od nas dostosowanego działania, by rozwinąć swój potencjał. Boli mnie i porusza, że wysoka wrażliwość bywa tak bardzo niezrozumiana i definiowana jako błąd wychowawczy rodziców lub manipulacja ze strony dziecka. Często dzieciom wysoko wrażliwym przypisuje się skłonności do przesady i dramatyzowania. Często ich płacz, poruszenie i milionowe pytanie pełne niepokoju bywa zignorowane. A to jest fatalny błąd w postępowaniu i zagrożenie dla wysoko wrażliwych dzieci. Co więcej, coraz więcej badań skłania ku ku tezie, że wysoka wrażliwość może być dziedziczona. Co to implikuje? Za kurtyną mamy rodzica, który doświadcza tych samych trudności. Jego wysoka wrażliwość może być wsparciem, ale jego tendencja do przestymulowania czy np. rozdrażnienia – już nie. Dziecko wysoko wrażliwe – cechy E. Aron opisuje cztery główne grupy cech, które wskazują na wysoką wrażliwość dziecka. Określa je akronim DOES. Cechy dziecka wysoko wrażliwego: D (depth of processing) – głębokie przetwarzanie Głębokie przetwarzanie jest niemalże kwintesencją i punktem wyjścia w rozumieniu osób wysoko wrażliwych. Badanie prowadzone przez J. Jagiellowicz pokazały, że wysoka wrażliwość przełamuje bariery wychowania kulturowego. Badanie E. Aron i B. Acevedo udowodniło, że wysoka wrażliwość nie tylko jest częściowo dziedziczona, ale także znajduje swoje odzwierciedlenie w pracy mózgu, co widoczne jest w aktywności mózgu w badaniach fMRI. Co pokazują te badania: Fakty: osoby wysoko wrażliwe w badaniach pokazują większą aktywność mózgu (większy przepływ krwi) w strukturach odpowiedzialnych za empatyzowanie, głębokie przetwarzanie, planowanie działania reakcje są silniejsze zarówno w sytuacjach związanych pozytywnych jak i trudnych emocji (radości, smutku) mechanizmy pamięciowe osób wysoko wrażliwych prezentują tendencję do silniejszego zapamiętywania – mniej bodźców jest ignorowanych, więcej zapamiętywanych i przetwarzanych połączenia mózgowe odpowiedzialne za regulację emocji i bodźców są słabsze, co przekłada się na doświadczanie przestymulowania, przebodźcowania większa aktywność części mózgu zwanej wyspą, która odpowiada za świadome przetwarzanie Przykłady: dziecko na podstawie wskaźnika z przeszłości wyciąga wnioski o teraźniejszości z trudem podejmuje decyzje (rozważa wiele opcji) zadaje pytania wskazujące na głębokie rozważanie tematu posługuje się bogatym słownictwem, zapamiętuje nowe słowa pozwalające opisać mu rzeczywistość analizuje, przetwarza w sposób bardziej złożony mniej ufnie podchodzi do nowych sytuacji, najpierw rozważa je z kilku perspektyw Głębokie przetwarzanie różni się od postawy lękowej. Czym? Wyjaśnia to wystąpienie. Jego pierwsza trasmisja odbędzie się o godzinie 18:00 – dołącz do wydarzenia TUTAJ. O (overstimulation) – łatwość ulegania przestymulowaniu Badania (np. Gerstenberg, 2012) pokazują, że osoby wysoko wrażliwe są zdecydowanie bardziej wyczulone na bodźce płynące z otoczenia. Przekłada się to na szybsze i lepsze wykonanie wybranych zadań, ale także – wyższy poziom stresu! To sprawia, że w pewnym momencie doświadczają przeładowania. Przybiera ono obraz wycofania się, złości, zmęczenia lub frustracjia. Jak przejawia się u dziecka? intensywne przetwarzanie, wrażliwość na nowość powoduje zmęczenie psychiczne i fizyczne przestymulowanie przekłada się to na szybsze zmęczenie, nadmierne pobudzenie lub zestresowanie trudności w zasypianiu, labilność, potrzeba rozładowania emocji, nocne spacery po intensywnym dniu\ frustracje sensoryczne: za zimno, za gorąco, drapiące ubranie, ziarenko piasku w bucie wrażliwość na bodźce społeczne, np. stres przed publicznym wystąpieniem unikanie gier zespołowych unikanie głośnych przyjęć, dużej ilości ludzi. Czy te symptomy przypominają Ci zaburzenia integracji sensorycznej? Jednak – granica między nimi jest znacząca. Jak to różnicować? Opowiadam podczas wystąpienia, którego premiara nastąpi 2022 r. – dołącz do niego TUTAJ. Przykłady: E (emotional reactivity) – reaktywność emocjonalna Przeprowadzone badania wykazują, że silniejsza reakcja w mózgu osób badanych, określanych jako wysoko wrażliwe, pojawia się nie tylko na etapie wstępnego opracowania bodźca, ale także w momencie jego przetwarzania. Jakie reakcje wskazują na zwiększoną reaktywność emocjonalną? Przykłady: silne reakcje na błąd “czytanie w myślach” – wrażliwość na sygnały wysyłane przez inne osoby szybkie wzruszenia wysoki poziom emapatii i współczucia. S (subtle stimuli) – wyczulenie na subtelne bodźce Reaktywność osób wysoko wrażliwych przekłada się nie tylko na ich odpowiedź na bodźce wychwytywane naturalnie przez wszystkich, ale także na zwiększoną czujność w wychwytywaniu subtelnych bodźców z otoczenia. Dziecko wysoko wrażliwe reaguje na drobne sygnały. Przykłady: zauważanie drobnych zmian: w otoczeniu, w wyglądzie osób z otoczenia dziecka dostrzeganie subtelnych sygnałów świadczących o emocjach – mimiki, gestów, sygnałów emocji wrażliwość na dźwięki z otoczenia nadwrażliwość na światło wrażliwość na wybrane struktury wrażliwość zapachowa dostrzeganie podobieństw pomijanych przez osoby o innej wrażliwości. Dziecko wysoko wrażliwe – test i kwestionariusz Najbardziej zaangażowana badaczka w losy wiedzy na temat osób wysoko wrażliwych stworzyła kwestionariusz, który pomaga rodzicom w ocenie, czy ich dziecko jest wysoko wrażliwe. Autorem tych wskaźników jest E. Aron i zgodnie z jej instruktażem – więcej niż 13 twierdzących odpowiedzi lub przynajmniej dwie, stanowiące dominujące cechy, stanowią o wysokiej wrażliwości dziecka. Jednak – jak podkreśla sama badaczka – kwestionariusz nie dostarcza odpowiedzi definitywnych. Jakie pytania zawiera test? Czy Twoje dziecko: łatwo się zaskakuje, przestrasza; skarży się na strukturę ubrań: szorstki materiał, szwy w skarpetkach lub metki na skórze woli to, co znane; zwykle nie lubi wielkich niespodzianek uczy się lepiej od delikatnej korekty niż z mocnej kary wydaje się czytać w moich myślach używa poważnych słów na swój wiek zauważa najmniejszy nietypowy zapach ma inteligentne poczucie humoru wydaje się bardzo intuicyjny trudno zasnąć mu po ekscytującym dniu nie radzi sobie dobrze z dużymi zmianami chce zmienić ubranie, jeśli jest mokre lub zapiaszczone zadaje mnóstwo pytań jest perfekcjonistą zauważa cierpienie innych preferuje cichą zabawę zadaje głębokie, prowokujące do myślenia pytania jest bardzo wrażliwy na ból przeszkadzają hałaśliwe miejsca zauważa subtelności (coś, co zostało poruszone, zmiana wyglądu osoby itp.) zastanawia się, czy jest bezpiecznie, zanim wspina się wysoko działa najlepiej, gdy nie ma obcych czuje rzeczy głęboko. Wysoko wrażliwe dziecko – szanse i zagrożenia Bycie wysoko wrażliwym wiąże się z balansowaniem po osi szans i zagrożeń: Szanse: jest sprytnym, czujnym obserwatorem szybko się uczy jest kreatywne nawiązuje głębokie więzi jest wrażliwe na sugestie innych, współpracujące jest empatyczne doskonale rozumie innych i wie co powiedzieć jest wrażliwe na piękno przeczuwa, wspiera się intuicją. Zagrożenia: doświadcza przestymulowania i przemęczenia twój smutek, złość i inne trudne emocje niemalże współodczuwa – to bywa trudne szczególnie dla małego dziecka bywa nieufne, potrzebuje czasu na obserwacje ma trudności w podejmowaniu decyzji: rozważa wiele opcji i możliwości jest bardzo wrażliwe na sygnały społeczne: spojrzenia, ocenę, krytykę werbalną i niewerbalną przeżywa, przetwarza, rzadko coś ignoruje współczuje – cierpi, gdy inni cierpią dzieci wysoko wrażliwe częściej cierpią na problemy behawioralne, na przykład na lęki i depresję, doświadczają nadmiernej płaczliwości, objawów fizyczne niewyjaśnione medycznie, a także problemów ze snem, jedzeniem i piciem, w porównaniu do ich mniej wrażliwych rówieśników (Boterberg, 2016) Jak wspierać dziecko wysoko wrażliwe? Zaakceptuj fakt To cenne, żeby przyjąć istnienie tego sposobu funkcjonowania za fakt. Dzieci wysoko wrażliwe są i potrzebują nas, a w zależności od bodźców, które je otaczają – liczebności grupy, charakteru grupy i innych – ich wysoka wrażliwość może się różnie objawiać. Dziecko woli siedzieć z tyłu? Nie chce odpowiadać na forum? Nie chce grać w gry zespołowe? Rozwleka wypowiedzi i nie może zebrać wszystkich myśli? Irytuje się i płacze? Obraz różni się, bo środowisko i bodźce różnią się. Zrozum znaczenie Wysoka wrażliwość to szansa i potencjał, który dziecko może wykorzystać. Jednak przy negatywnym wpływie osób z najbliższego otoczenia, ta szansa może stać się klątwą. Wrażliwość na ocenę innych, krzyk, wielokrotne powracanie do przykrych wrażeń – to wszystko po latach może owocować trudnościami, które przyszły wysoko wrażliwy dorosły pokonywać będzie z terapeutą. Potwierdzaj swoją akceptację Dzieci wysoko wrażliwe po długim czasie przeżywają jeszcze, gdy ktoś podniósł na nie głos, skrytykował, zirytował się na nie. Takie dzieci wymagają wielokrotnych zapewnień drugiej osoby o jej pozytywnych emocjach i pozytywnym nastawieniu. Jeśli więc między Wami doszło do wymiany słów, które naruszyły dziecięcą pewność siebie, zadbaj o to, by zniwelować ich efekt. Daj czas Ta pogłębiona analiza wymaga czasu na obserwację i czasu na odpoczynek przemęczonego układu nerwowego. Daj dziecku czas na zbadanie otoczenia, nie wywieraj presji, pozwól zrozumieć jak działa dana grupa i czego się po niej spodziewać. Pozwól decydować – “Nie masz ochoty wziąć udziału? Jasne, będzie nam miło, jeśli po prostu siądziesz z nami i posłuchasz”. Nie okazuj zniecierpliwienia i niezadowolenia, bo dla wysoko wrażliwego dziecka to naprawdę wielka kara. Bądź delikatny Wysoko wrażliwe dzieci czynią zdecydowanie lepsze postępy i weryfikują swoje zachowanie, gdy są delikatnie pouczone. Ostra krytyka, zawstydzanie, surowa konsekwencja nie sprzyjają żadnemu dziecku, a dziecko wysoko wrażliwe potrafią dogłębnie skrzywdzić. Komunikuj bez oceniania – zarówno pochwały jak i kary nie są tym, czego Wam trzeba. Przeczytasz o tym TUTAJ. Dostrzegaj Wysoko wrażliwe dzieci niekoniecznie chętnie dzielą się odpowiedzią na forum. To nie oznacza, że nie mają nic do powiedzenia. Warto dostarczyć możliwości podzielenia się swoimi myślami w sytuacji innej niż na forum, warto proponować pracę w małych zespołach – bezpiecznych dla dziecka. Korzystaj z przyjaźni Wysoko wrażliwe dzieci często nawiązują głębokie przyjaźnie. To wiąże się z kryzysami, ponieważ już na etapie przedszkolnym takie dzieci może smucić do łez na przykład fakt, że koleżanka nie poświęciła im dostatecznie dużo uwagi. Jednak – to właśnie ta przyjaciółka może być pomostem do innych relacji. Jeśli dziecko otworzyło się na tę relację możesz powiększać grupę znajomych zapraszając do zespołu kolejne dziecko. Ograniczaj dystraktory i stresory Muzyka w tle, duża grupa, pośpiech i napięty grafik, kłótnie, które słyszy dziecko, podniesiony głos – to wszystko stanowi dla dziecka ciężar i przeszkodę, które przełożą się na funkcjonowanie dziecka. Dlatego planuj dzień i wizualizuj to dziecku! Możesz wykorzystać kilkadziesiąt kolorowych ilustracji, które zawarte są w publikacji TUTAJ. Wyciszaj w zabawie Zabawa to język, którym porozumiewają się wszystkie dzieci. Zabawa może pobudzać, ale również może wyciszać. Może korzystać z cyfrowych technologii, a może wykorzystywać proste przedmioty, co dodatkowo rozwinie kreatywność dziecka. Niezwykle wspierający jest ten zestaw zabaw – zarówno w domu, jak i w przedszkolu: ZAJRZYJ TUTAJ. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ – webinar Zapraszam Cię serdecznie do udziału w webinarze, podczas którego odpowiem na wszystkie nurtujące pytania. Po wykupieniu dostępu otrzymujesz miesięczny dostęp – oglądasz wydarzenie wtedy, kiedy chcesz! ZOBACZ TUTAJ. Działaj profilaktycznie Brak pewności siebie, a także brak zrozumienia dla własnej wrażliwości i towarzyszące poczucie wstydu to przeszkody jakie bardzo często napotykają dzieci wysoko wrażliwe. Przeciwdziałaj – wspieraj rozwój pewności siebie, wspieraj wrażliwość, ucz jak rozumieć własne emocje. To wszystko będzie bardzo pomoce! Wsparciem będzie ta przestrzeń, którą tworzę na Instagramie TUTAJ, a także audiolektura tych podcastów TUTAJ. Źródła: Aron E., The Highly Sensitive Child, 2002 Acevedo, B. P., Aron, E. N., Aron, A., Sangster, M. D., Collins, N., Brown, L. L., The highly sensitive brain: an fMRI study of sensory processing sensitivity and response to others’ emotions. “Brain and behavior”, 2014 Boterberg, S., & Warreyn, P., Making sense of it all: The impact of sensory processing sensitivity on daily functioning of children, 2016 Lionetti, F., Aron, A., Aron, E. N., Burns, G. L., Jagiellowicz, & Pluess, M, Dandelions, tulips and orchids: evidence for the existence of low-sensitive, medium-sensitive and high-sensitive individuals, 2018 Slagt, M., et al., Sensory Processing Sensitivity as a Marker of Differential Susceptibility to Parenting. Developmental Psychology, 2018 Pani MoniaMonika Sobkowiak - jestem nauczycielką, neurologopedą, autorką gier i książek dla dzieci, rodziców i nauczycieli. Od lat pracuję z dziećmi i dzielę się wiedzą oraz doświadczeniem z rodzicami i nauczycielami. A dziś – mam przyjemność gościć tutaj Ciebie!
Dziecko wysoko wrażliwe charakteryzuje tzw. głębokie przetwarzanie. Nie tylko mocniej odbiera wszystko to, co dzieje się wokół niego, ale też ma zwykle większą niż rówieśnicy samoświadomość siebie, czyli docierające do niego bodźce wchłania i analizuje. Dlatego czasami bardzo intensywnie może odczuwać, a zarazem wyrażać
Czy macie wrażenie, że Wasze dziecko jest nieprzeciętnym wprost wrażliwcem, który odbiera świat jakby… bardziej? Mocniej niż inne dzieci wszystko przeżywa, potrzebuje więcej czasu na adaptację do zmiany, jest rozczulająco empatyczne, a także wyczulone nawet na najbardziej subtelne sygnały tak emocjonalne, jak i sensoryczne, a do tego łatwo ulega przestymulowaniu? Jeśli opis ten jest Wam bliski, to prawdopodobnie macie do czynienia z WWO – Wasz szkrab to Wysoko Wrażliwa Osobowość. Wysoko wrażliwe osobowości to niezaprzeczalnie wyjątkowe jednostki. To osoby które więcej widzą, więcej słyszą, więcej czują. Z tego powodu, szczególnie małe WWO już od najwcześniejszych lat bardzo potrzebują zrozumienia i wsparcia otoczenia. Cechy wysokiej wrażliwości dostrzec można u dziecka już bardzo wcześnie. Jest ona bowiem uwarunkowana genetycznie, dziedziczy się ją po przodkach. Wysoko wrażliwa osobowość nie jest jednak zaburzeniem, ani żadną „skazą”. Jest właściwością dzięki której człowiek, w sprzyjających warunkach, może żyć „pełniej”. uwarunkowana genetycznie, dziedziczy się ją po przodkach. Wysoko wrażliwa osobowość nie jest jednak zaburzeniem, ani żadną „skazą”. Jest właściwością dzięki której człowiek, w sprzyjających warunkach, może żyć „pełniej”. W mniej sprzyjających – dotkliwiej. Według dr Elaine N. Aron, ekspertki w dziecinie psychologii i autorki książek na temat wysokiej wrażliwości, osób mających takie cechy jest nawet 20% w skali ogólnej populacji. Aron w swojej książce „Wysoko wrażliwi ludzie”, definiuje tę grupę jako „urodzonych z wyraźną cechą biologiczną, która predysponuje ich do przetwarzania i rozumienia informacji na głębszym poziomie”. Odznaczają się oni większą reaktywnością emocjonalną, fizyczną i sensoryczną, ale i też rozbudowanym życiem wewnętrznym. Czy można więc powiedzieć, że ludzie ci naprawdę mogą żyć „bardziej”? Zdecydowanie tak. Warto mieć jednak również świadomość, że w wielu sytuacjach nie jest to wcale dla WWO aż takie proste i jednoznaczne. Czy powinniście się niepokoić? Prawda jest taka, że wysoka wrażliwość na środowisko niestety zwiększa chociażby skłonność do ulegania stresom, do zamartwiania się i pogrążania w czarnych drugiej strony jednak umożliwia mocniejsze przeżywanie i łatwiejsze dostrzeganie także pozytywów oraz silniejsze odbieranie przyjemnych doznań. Osoby z WWO, w sprzyjających warunkach, mogą naprawdę nieskrępowanie cieszyć się życiem: mają świetną wyobraźnię, wysoką inteligencję emocjonalną, intensywniej doświadczają (nawet sny mają bogatsze!), a przy tym wszystkim wykazują najczęściej duże i błyskotliwe poczucie humoru. Wysoko wrażliwi głębiej odczuwają piękno. Chłoną sztukę, muzykę i przyrodę wręcz każdą cząsteczką swojego ciała. Dzieci wysoko wrażliwe są bardzo wyczulone i wszystko przetwarzają znacznie głębiej, to tym samym są one wyjątkowo spostrzegawcze, wychwytujące niuanse i zauważające rzeczy, które dla pozostałych osób pozostają wręcz trudne do dostrzeżenia. Jest to zdecydowanie dar. Dzieci wysoko wrażliwe jednak, przez to, że odczuwają wszystko bardziej intensywnie i zwracają uwagę nawet na najdrobniejsze subtelności w zmianach zachowania, czy emocjach innych osób, zdecydowanie częściej odczuwają niepokój. Tak naprawdę każda trudność, niejasna, czy niekomfortowa sytuacja powodować u nich może silne reakcje emocjonalne. Nie dla nich wystąpienia publiczne i bycie w centrum uwagi – poczucie bycia obserwowanym wywołuje w nich jedynie dodatkowe napięcie i stres. Wysoko wrażliwi mają także tendencję do wnikliwego obserwowania, analizowania, a czasami wręcz „mielenia” tematów w głowie. Potrzebują odpowiedniej ilości czasu i przestrzeni zanim podejmą jakieś działanie. To najczęściej osoby bardzo uważne i mocno refleksyjne. Widać to szczególnie w sytuacjach wymagających szybkiej adaptacji do zmiany. Dziecko z WWO najczęściej z dużą ostrożnością poznaje nowe środowisko, potrzebuje więcej czasu na oswojenie się i zaufanie. Dla osób wysoko wrażliwych charakterystyczne są też: wysoki poziom empatii i świetna intuicja. Są to więc jednostki, które chętnie i mocno angażują się w sprawy innych ludzi, a zbudowane przez nie relacje i więzi będą zazwyczaj trwałe i głębokie. Znamienne jest także to, że kiedy wrażliwcy przebywają w otoczeniu osób radosnych, z łatwością przejmują od nich pozytywny nastrój. Jednak, jak możemy się spodziewać, działa to też w drugą stronę: trudne emocje, takie jak chociażby złość, smutek czy rozgoryczenie są równie łatwo przejmowane i niestety odbierane przez nich jako własny stan emocjonalny. Szybkie „zarażanie się” emocjami, to chleb powszedni osób wysoko WWO z powodu niewielkiej odporności na bodźce i czujność na nawet subtelne sygnały, są także dużo bardziej narażone na przestymulowanie. Pod wpływem przebodźcowania mogą stać się drażliwe, a nawet zacząć zachowywać się impulsywnie, czy agresywnie. Wysoko wrażliwi potrafią reagować nawet na wyjątkowo drobne bodźce sensoryczne (np. dźwięki, zapachy, czy nawet kolory lub światło w otoczeniu).Wyniki badań wskazują również na to, że dzieci wysoko wrażliwe częściej chorują i doznają urazów. Ciekawe jednak jest to, że dzieje się tak jedynie, gdy wychowują się one w trudnym i stresującym środowisku. Stwierdzono, że i owszem, w niesprzyjających warunkach wysoka wrażliwość może przyczynić się do negatywnych objawów tak fizycznych, jak i emocjonalnych, ale z drugiej jednak strony – osoba wysoko wrażliwa, która wzrasta i funkcjonuje w odpowiednim dla niej otoczeniu, jest często o wiele zdrowsza i szczęśliwsza niż osoby, które nie wykazują cech wysokiej wrażliwości. Jak wspierać małych wysoko wrażliwców, by wyrośli na szczęśliwych wrażliwych dorosłych? Pracować nad samooceną dziecka, dbać o wysokie poczucie własnej wartości, wiarę w swoje możliwościMądrze motywować. Osoby wysoko wrażliwe źle reagują na nadmierne dociskanie, presję czasu i rywalizację (wrażliwiec słabo odnajdzie się w sporcie zespołowym, a zapisywanie go na takie zajęcia wywoła w nim jedynie dodatkowy stres, lepszym rozwiązaniem będzie sport indywidualny, zajęcia manualne, artystyczne, muzyczne itp.)Rozmawiać z dzieckiem o wysokiej wrażliwości, głośno doceniać pozytywne cechy z nią związane, pokazywać potencjał, który się za nią kryje oraz zasoby, którymi dzięki niej operuje dzieckoUczyć asertywności. WWO często chcąc spełniać oczekiwania innych, mogą bagatelizować własne potrzebyPomóc dziecku nazywać, określać emocje, które nim targająNie blokować przeżywania emocji, a raczej wspólnie z dzieckiem szukać różnych alternatywnych sposobów na wyrażanie i rozładowanie emocji, które przyniosą ulgęDbać o codzienny relaks dzieckaByć uważnym na to, co w codziennym funkcjonowaniu dziecku pomaga, a co utrudnia się wyciszać (uwaga – dziecko, które jest cicho wcale nie musi być wyciszone)Stosować przerwy gdy tylko pojawią się u dziecka symptomy przeciążenia (napięcie, pobudzenie, głupawka)Dawać czas na oswojenie się i zapowiadać z wyprzedzeniem nadchodzące zmianyDbać o przejrzystą strukturę: wyznaczać jasne granice i trzymać się wprowadzonych zasadPilnować odpowiedniej ilości snu i regularnych posiłkówRozwijać swoją wiedzę na temat WWO czytając odpowiednią literaturę np.: „Wysoko wrażliwe dziecko. Jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie” E. Aron „Pomóż dziecku mniej myśleć. O wrażliwych dzieciach, które za bardzo się przejmują” Christel Petitcollin, „Wysoko wrażliwi. Jak funkcjonować w świecie, który przytłacza” E. AronPoszerzać swoje kompetencje rodzicielskie korzystając z platformy „E-motion. Potential of highlysensitivity” ( Jest to opracowany przez pracowników naukowych, pierwszy w Polsce projekt zorientowany na wsparcie wysoko wrażliwych dzieci w ich najbliższym środowisku. Znaleźć tam można nie tylko narzędzia do identyfikacji wysokiej wrażliwości, ale i materiały edukacyjne rozwijające dzieci WWO, czy forum wymiany doświadczeń. Warto zrozumieć i wzmacniać dzieci z tą unikatową cechą. Wysoką wrażliwość bowiem bezsprzecznie rozpatrywać należy w kategoriach nie słabości, czy kruchości, a ogromnego potencjału. To prawdziwy dar, który przy odpowiednim wsparciu otoczenia przynieść może jedynie profity. I to nie tylko samym WWO. Autorka: Dominika KrakowiakWysoko wrażliwe dziecko w przedszkolu. Z tego wideo dowiecie się: - czym jest i jak może wyrażać się lęk u dzieci? - jak wspierać dzieci w doświadczeniu lęku w obecnej sytuacji? - co można zrobić na zimno, zanim lęk nastąpi? - co można zrobić na gorąco, kiedy lęk jest już przy głosie? Poniżej dostępna jest Ubierasz rano dziecko do przedszkola, a ono w płacz, bo sweter go drapie, metka w tych majtkach przeszkadza, a rajstopy są za twarde? A może już dobrze wiesz, że Twoje dziecko ubierze się tylko i wyłącznie w te czarne spodnie i jedną jedyną bluzkę z Psim Patrolem? Potem zmęczona ubieraniem proponujesz śniadanie – i nie daj boże, żeby to było coś innego niż owsianka/kanapka z szynką/ budyń… Jesteś przygotowana, więc śniadanie odbywa się dość spokojnie, zabieracie się więc za zakładanie kurtki, a tu po raz kolejny okazuje się, że rękawiczki na sznurku z niewiadomych powodów są wrogiem numer jeden, a poza tym buty jeszcze nie do końca wysły po wczorajszym spacerze na deszczu, więc nawet nie ma opcji, żeby Twoje dziecko włożyło do nich nogi… Ale innych też nie chce założyć, bo codziennie zakłada właśnie te, i nie było akurat przygotowane na zmianę… Dziecko rozdrażnione, bo mu gorąco, bo nie ma butów, bo… Ty się już wkurzasz, bo wiesz dobrze, że to ostatni moment, żeby wyjść i się nie spóźnić… Twoja empatia do dziecka wisi na włosku i zasadniczo masz ochotę wrzasnąć „Ty rozwydrzony bachorze, założysz co ci powiem i to już, bo jak nie…!” Ale być może dla Twojego dziecka wszystko to co opisałam stanowi realny problem. Są bowiem na świecie ludzie, których system nerwowy odbiera bodźce całkiem inaczej niż cała „normalna” reszta społeczeństwa. I być może Twoje dziecko właśnie do tej grupy należy. Termin Wysoko Wrażliwa Osoba odkryłam już jakiś czas temu. W dodatku jak tylko go odkryłam, uderzyło mnie, że definicja WWO opisuje dokładnie mnie. W jaki konkretnie sposób – pisałam tutaj. Od tamtej chwili logiczne było dla mnie, że skoro są ludzie, którzy są wysoko wrażliwi, to muszę być też i dzieci, które są wysoko wrażliwe. W końcu ja sama byłam takim dzieckiem. I doskonale to pamiętam. Dlatego cieszę się, że na naszym rynku pojawiła się kolejna książka pani Elaine Aron, która od dawna już zajmuje się problemem WWO. Tym razem jest to książka całkowicie poświęcona dzieciom – „Wysoko Wrażliwe Dziecko. Jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie.” I chociaż osobiście nie do końca zgadzam się ze wszystkimi zaleceniami autorki, to jednak cieszę się bardzo, że ten temat został poruszony. Im więcj będziemy wiedzieć na temat różnic między naszymi dziećmi, tym większa szansa, że przestaniemy je wszystkie wrzucać ciągle do jednego worka i szukać złotych metod i środków, które działają na każdego. A czemu nie ze wszystkim się zgadzam? Być może dlatego, że jak podaje książka – WWD tak naprawdę mogą się różnić pod wieloma względami i być może akurat w moim wypadku pewne rzeczy po prostu się nie sprawdziły. Dochodzą też kwestie ogólnie, takie jak podejście do kar i nagród, których na pewno nie podzielam z autorką. Mimo wszystko jednak uważam, że warto zajrzeć do tej książki. Szczególnie jeśli z jakiegoś powodu wydaje Ci się, że Twoje dziecko jest pod jakimś względem „przewrażliwione”. Czy Twoje dziecko jest WWD? Jeśli nie wiesz co kryje się pod terminem Wysoko Wrażliwe Dziecko i zastanawiasz się czy ta książką jest dla Ciebie (a w zasadzie dla Twojego dziecka) spróbuj zrobić ten test. Jest to kwestionariusz dla rodziców zamieszczony we wspomnianej już książce: Przy każdym z poniższych stwierdzeń zaznacz właściwą odpowiedź. Napisz „P” przy zdaniu, które jest albo było prawdziwe przez dłuższy czas w przeszłości lub jeśli jest „raczej prawdziwe” w odniesieniu do Twojego dziecka. Napisz „F” jeśli zdanie nie odnosi się do Twojego dziecka bądź odnosi się do niego w niewielkim stopniu. łatwo się przestrasza skarży się na gryzące ubrania, szwy w skarpetkach czy metki, które drapią jego skórę zazwyczaj nie lubi wielkich niespodzianek lepiej się uczy dzięki łagodnym wskazówkom, a nie surowym karom zdaje się czytać w Twoich myślach używa słów skomplikowanych jak na swój wiek wyczuwa nawet najdelikatniejszy niezwykły zapach ma inteligentne poczucie humoru zdaje się obdarzone intuicją z trudem zasypia po ekscytującym dniu niezbyt dobrze sobie radzi z dużymi zadaniami chce się przebrać jeśli jego ubranie jest wilgotne lub zabrudone piaskiem zadaje mnóstwo pytań jest perfekcjonistą zauważa cierpienie i stres innych ludzi preferuje spokojne zabawy zadaje głębokie i skłaniające do refleksji pytania jest bardzo wrażliwe na ból nie lubi hałaśliwych miejsc zauważa subtelności (że coś zostało przesunięte, zmianę w czyimś wyglądzie itd) zanim podejmie jakieś wyzwanie, zastanawia się czy jest to bezpieczne nalepiej funkcjonuje wtedy, gdy w jego otoczeniu nie ma obcych odczuwa wszystko bardzo głęboko Jeśli przy conajmniej 13 stwierdzeniach zaznaczyłaś odpowiedć „P”, to Twoje dziecko prawdopodobnie jest wysoko wrażliwe. Jeśli odpowiedzi „P” jest mniej, ale za to zachowania dziecka są w kilku punktach bardzo wyraźne, to również możesz swoje dziecko traktować jak WWD. I jak wyniki Waszych dzieci? Macie w domu WWD czy nie? Książkę „Wysoko Wrażliwe Dziecko. Jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie” znajdziesz tutaj. Jeśli uważasz, że ten wpis może jeszcze komuś pomóc – udostępnij go znajomym. A jeśli masz do mnie jakieś konkretne pytanie, pisz pod wpisem lub na maila @ Pomogę, na ile będę umiała. Pamiętaj, że ja w ten artykuł włożyłam czas i pracę. Jeśli więc Ci się podoba i uważasz, że może się przydać komuś z Twoich znajomych – udostępnij go dalej. Takie udostępnienia i komentarze, to dla mnie znak, że moja praca nie idzie na marne. A jeśli jesteś na blogu po raz pierwszy – serdecznie zapraszam do zapoznania się z zakładką „Od czego zacząć czytanie bloga?”
1. Akceptacja WWO niezwykle ważna. Osoby wysoko wrażliwe inaczej odbierają świat, który łatwiej je przytłacza. Oczywiście mając inną osobowość, możesz tego nie zrozumieć, ale na pewno możesz to zaakceptować. Pokaż swojemu partnerowi lub partnerce, że akceptujesz jego lub jej emocje.
Produkt: Dziecko wysoko wrażliwe. Jak je mądrze wychować i wspierać Urszula Sołtys-Para. dostawa do śr. 22 lis. 3 osoby kupiły. do koszyka dodaj do koszyka. Firma. 7a8ZO. 94 129 195 69 469 183 323 75 375